Czasami warto się zatrzymać. Zjechać z drogi, by przyjrzeć się bliżej temu, co – pędząc do celu – najczęściej bezrefleksyjnie mijamy. A jeśli jesteście właśnie w okolicy Sanoka, to z pewnością warto się zatrzymać we wsi Płonna, położonej w dolinie między pasmem Bukowicy a szczytem Kamiennego, nad potokami Płonka i Goryłka. Znajdziecie tam nie tylko piękne widoki, ale też jeden z zabytków województwa podkarpackiego – ruiny murowanej cerkwi pw. Opieki Najświętszej Maryi Panny (Pokrowy Preczystoj Bohorodyci).
Pierwszą, drewnianą cerkiew w Płonnej, zbudowano w 1488 r., została jednak spalona w czasie najazdu Tatarów. Ta, której ruiny możemy oglądać dziś, powstała w 1790 r. w sąsiedztwie istniejącego wówczas parku dworskiego, a ufundowała ją rodzina Truskolaskich – właściciele Płonnej od końca XVIII w. do 1913 r. Prócz samej świątyni wzniesiono również parawanową, trójarkadową dzwonnicę. Całość otoczono kamiennym murem.
W 1946 r. dwór w Płonnej zniszczyła UPA. Rok później swoją działalność zakończyła parafia greckokatolicka, do której należała cerkiew. Miejscowa ludność zginęła w wyniku działań wojennych i napadów rabunkowych tzw. band, została wysiedlona przez komunistyczne władze na terytorium ZSRR lub wywieziona w ramach akcji „Wisła” na ziemie północnej Polski. Wieś opustoszała.
Na przełomie lat 40.i 50. XX w. władze PRL postanowiły ponownie zasiedlić te ziemie i utworzyć Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR) – cerkiew została przekształcona w budynek gospodarczy.
Szczęśliwie, znalazły się osoby, które zadbały o to, co pozostało z dawnej świątyni i przypomniały o historii tego miejsca. W 2009 r. ruiny i teren wokół uprzątnięto, a dzwonnicę odrestaurowano. Postawiono tablice informacyjne, z których możecie dowiedzieć się więcej o samej Płonnej, historii parafii i – co wydało nam się szczególnie poruszające – z których spoglądają na Was ludzie, których świat przestał istnieć lata temu…
Źródła:
Tablica informacyjna przy ruinach cerkwi w Płonnej.
Strona internetowa Gminy Bukowsko: https://bukowsko.pl/s/108/plonna
